Η φαρμακευτική επιστημονική χρήση αιθερίων ελαίων (ή επιστημονική αρωματοθεραπεία) είναι ολιστική ιατρική προσέγγιση για την θεραπεία ή την πρόληψη νοσημάτων (σωματικών ή ψυχικών) με χρήση αιθερίων ελαίων ΜΕ ΧΗΜΕΙΟΤΥΠΟ και βοτανολογική ταυτότητα .

 Η χορήγηση μπορεί να γίνει :

• από την επιδερμίδα,
• το στόμα ή
• με ατμοσφαιρική διάχυση.

ΧΗΜΕΙΟΤΥΠΟ Σ – CHEMOTYPE = formalized in the European Union in 2006 with the adoption of the regulation REACH, a chemotype (sometimes chemovar) is a chemically distinct entity in a plant or microorganism, with differences in the composition of the secondary metabolites.

Οι προδιαγραφές της AFNOR ορίζονται από την Association French Normalization Organization Regulation. Η International Standards Organization (ISO) υιοθέτησε τις προδιαγραφές τηςAFNOR για τα αιθέρια έλαια και παρέχει  ISO πιστοποιητικό για αιθέρια έλαια.

Οι προδιαγραφές αυτές έχουν αναπτυχθεί από τον Dr. Herve Casabianca μαζί με άλλους επιστήμονες στο Centre National de la Recherche Scientifique (CNRS) ούτως ώστε να μπορούν να διαχωριστούν τα χαμηλής ποιότητας αιθέρια έλαια από τα κορυφαία με χημικά μέσα. 

Για παράδειγμα τα αιθέρια όπως η Λεβάντα και η Κανέλα που νοθεύονται πολύ συχνά  μπορούν να αναλυθούν ώστε να ανακαλύψουμε εάν περιέχουν συνθετικά συστατικά.

Πρόκειται για μια πολύ χρήσιμη πληροφορία για τους παραγωγούς αιθερίων ελαίων αλλά και τους καταναλωτές επειδή ακριβώς δεν υπάρχει κανείς οργανισμός που ελέγχει αν τα αιθέρια έλαια μιας εταιρείας πληρούν τις προδιαγραφές  αυτές!

Επομένως εξαρτάται από την εταιρεία να αναλύσει και στην συνέχεια να αποδεχτεί ή να απορρίψει (ανάλογα με τα δικά της standards) κάθε παρτίδα αιθερίου ελαίου που πρόκειται να εμπορευθεί και να διαθέσει.

Η ανάλυση αυτή δεν είναι πολύ απλή υπόθεση, απαιτεί χρόνο και εξειδικευμένο προσωπικό χημικών που να είναι σε θέση να αναγνωρίσουν για παράδειγμα αν ο οξικός λιναλυλεστέρας που περιέχει ένα αιθέριο έλαιο έχει παραχθεί από την φύση ή είναι συνθετικό προϊόν από χημικό εργοστάσιο.

Οι εταιρείες που δεν πραγματοποιούν την ανάλυση αυτή των αιθερίων ελαίων και τα νοθεύουν δεν είναι μόνο παραπλανητικές αλλά και ανεύθυνες. Τα συνθετικά μόρια των αιθερίων ελαίων (πχ οξικός λιναλυλεστέρας ) που δεν έχουν παραχθεί από την φύση αλλά έχουν σε χημικό εργαστήριο είναι βλαβερά για την υγεία του καταναλωτή που διατρέχει κινδύνους με τον τρόπο αυτό.

Μερικά παραδείγματα των προδιαγραφών (Standards) της  AFNOR?

Ένα παράδειγμα των Standards της  AFNOR. Επιλέγω αιθέριο έλαιο Λεβάντας επειδή είναι ένα από τα πιο νοθευμένα αιθέρια έλαια της αγοράς σήμερα.

Πωλείται επίσης ένα υβρίδιο της Λεβάντας η Λεβαντίνη που έχει υψηλή περιεκτικότητα σε καμφορά και είναι ερεθιστική για την επιδερμίδα ενώ η Λεβάντα είναι εξαιρετική για την επιδερμίδα και μία από τις καλύτερες ουσίες για την επούλωση εγκαυμάτων.

Αιθέριο έλαιο Λεβάντας (lavandula angustifolia)

Σύσταση (Minimum-Maximum ποσοστό)

• Linalol (25-38 %)
• Linalyl acetate (25-45 %)
• Cis-beta-ocimene (25-38 %)
• Trans-beta-ocimene (4-10 %)
• Terpinen-4-ol (1.5-6 %)
• Lavendulyl acetate (0-2%)
• Lavendulol (0-0.3 %)
• Beta-phellandrene (traces-0.5%)
• Alpha-terpineol (0-1%)
• Octanone-3 (traces-1%)
• Camphor (traces-0.5%)
• Limonene (0-0.5%)
• 1,8 cineole (0-1%)

Βλέπουμε λοιπόν ότι το  maximum ποσοστό καμφοράς που επιτρέπεται είναι  0.5%!!!!! Η Λεβαντίνη περιέχει 5-11% κάμφορα και θέλει προσοχή στην χρήση για την επιδερμίδα .

Να ξέρουμε όμως  ότι η ανάλυση αυτή βοηθάει μεν αλλά δεν παρέχει απόλυτη προστασία. Οι εταιρείες έχουν μάθει πώς να ξεγελούν τα τεστ προσθέτοντας συνθετικά συστατικά. Επιπλέον η ανάλυση αυτή δεν μας λέει που και πως έχει μεγαλώσει το φυτό, πως έχει αποσταχθεί κλπ.

Τα θεραπευτικά αιθέρια έλαια πρέπει να εμφιαλώνονται απευθείας με΄τα την απόσταξη σε καραμελέ ή μπλε φιαλίδια. Υπάρχουν τόσοι πολλοί παράγοντας που πρέπει κανείς να λάβει υπόψη του.

ΠΟΛΛΟΙ ΡΩΤΟΥΝ :

Μπορούμε να χορηγήσουμε τα αιθέρια έλαια με εσωτερική λήψη (per os = από το στόμα);

Η απάντηση είναι «σίγουρα ΝΑΙ, μπορούμε αν το κάνουμε με γνώση και σύνεση».

«Σίγουρα ναι» επειδή αρκετά αιθέρια έλαια μας χαρίζουν την πλήρη αποτελεσματικότητα τους όταν τα πάρουμε από το στόμα. Για παράδειγμα η Ρίγανη Origanum compactum : πρόκειται για ένα αιθέριο έλαιο πλούσιο σε φαινόλες που αποτελεί το αρχέτυπο αιθερίου ελαίου :

α) Με εξαιρετικά ευρύ φάσμα αντιλοιμώδους δράσης (ιοί, βακτήρια, μύκητες, παράσιτα)

β) Δερμοκαυστικό λόγω των δραστικών μορίων που περιέχει (φαινόλες : καρβακρόλη, θυμόλη) που περιορίζουν την χρήση του στην επιδερμίδα.

Επομένως προτείνουμε την Ρίγανη από το στόμα με προσοχή ως προς την δοσολογία και την μορφή λήψης από το στόμα.

Οι «παλιοί γνώριμοι» στην χρήση αιθερίων ελαίων θα βάλουν 2-3 σταγόνες σε ένα κομματάκι ζάχαρη και θα το αφήσουν να λειώσει στο στόμα υπογλώσσια. Στην περίπτωση αυτή θα εμφανιστεί ένα «τσούξιμο» στο στόμα και στον φάρυγγα, με το οποίο δηλώνουν την παρουσία τους οι φαινόλες, που θα εξαφανιστεί σε λίγα λεπτά αλλά που «θα πρέπει να το αντέξουμε».

Η λύση είναι πολύ απλή : μπορούμε να αραιώσουμε τα αιθέρια έλαια που παίρνουμε από το στόμα σε λάδι, σε μέλι ή σε ειδικά χάπια έκδοχα (κάρβουνου ή λακτόζης).

Η πλέον εύχρηστη λύση είναι η λήψη αιθερίων ελαίων σε κάψουλες που περιέχουν τυποποιημένο προδοσολογημένο μείγμα αιθερίων ελαίων αραιωμένων σε φυτικό έλαιο που παρέχουν τις απαιτούμενες εγγυήσεις ασφάλειας και αποτελεσματικότητας.

Ποια αιθέρια έλαια μπορούμε να πάρουμε από το στόμα;

Τα αιθέρια έλαια αποτελούνται από μόρια που ανήκουν σε διάφορες βιοχημικές οικογένειες (φαινόλες, μονοτερπένια, τερπενικοί εστέρες, σεσκιτερπένια, κλπ…).

Οι ομάδες αυτές έχουν η καθεμία το δικό της τοξικολογικό προφίλ που καθορίζουν και το προφίλ των αιθέριων ελαίων στα οποία ανευρίσκονται.  Στην βάση αυτή μπορούμε να καθορίσουμε ορισμένες αρχές  τις οποίες πρέπει να σεβόμαστε συστηματικά.

α) Αν δεν είστε έμπειρος στην χρήση φαρμακευτικών αιθερίων ελαίων μην προτείνετε όσα περιέχουν κετόνες (πχ φασκόμηλο) επειδή είναι νευροτοξικές και μπορεί  να προκαλέσουν αποβολή στην έγκυο ιδίως όταν λαμβάνονται από το στόμα (κυρίως σε επιληπτικούς, σε εγκύους, σε θηλάζουσες και σε βρέφη.

β) Στην λήψη από το στόμα αιθερίων ελαίων όπως Θυμάρι, Ρίγανη, Θρούμπι (φαινόλες) και Κανέλα (αλδεΰδες)  να είμαστε πολύ προσεκτικοί. Προτιμάμε την αραίωση σε μέλι, φυτικό λάδι ή καλύτερα τυποποιημένες κάψουλες.

γ) ΠΟΤΕ μην δίνουμε περισσότερες από 4-5 σταγόνες αιθερίων ελαίων από το στόμα και ποτέ χωρίς αραίωση σε έκδοχο (μέλι, λάδι, ψίχα ψωμιού…)

Για να ολοκληρώσουμε σας δίνουμε ένα κατάλογο αιθερίων ελαίων ιδιαίτερα χρήσιμων όταν λαμβάνονται από το στόμα και είναι πολύ καλά ανεκτά στην στοματική και στην γαστρική κοιλότητα. (φυσικά υπάρχουν και άλλα αιθέρια έλαια που μπορούν να ληφθούν από το στόμα).

Θυμάρι με θουγιανόλη, Tea tree, Ευκάλυπτος ακτινωτός, Ραβιντσάρα, Μέντα πιπερώδης, (μέχρι 1 ή 2 σταγόνες), Λεμόνι, Μανταρίνι, Βασιλικός, Θυμάρι με λιναλοόλη, Δάφνη και Γαρύφαλλο (1 σταγόνα τοπικά στο στόμα για προβλήματα της στοματικής κοιλότητας).

Προφυλάξεις για την έγκυο

Λίγες μελέτες υπάρχουν για την πιθανότητα πρόκλησης διακοπής κύησης των μορίων που περιέχονται στα αιθέρια έλαια. Αυστηρά απαγορεύονται στην έγκυο μόνο οι τερπενικές κετόνες και τα οιστρογονομιμητικά μόρια (estrogen-like : ανηθόλη στο Γλυκάνισο και Μάραθο

ΚΑΤΑ ΚΑΝΟΝΑ  συστήνουμε την απαγόρευση χρήσης αιθερίων ελαίων στους 3 πρώτους μήνες της εγκυμοσύνης.

Στην συνέχεια συστήνουμε την περιορισμένη χρήση για οξείες καταστάσεις σε θεραπείες μικρής διάρκειας υπό την ευθύνη καταρτισμένων επαγγελματιών υγείας (γιατρών, φαρμακοποιών…) στην φαρμακευτική αρωματοθεραπεία που γνωρίζουν καλά το βιοχημικό προφίλ των αιθερίων ελαίων που χρησιμοποιούν. 

Από ποια ηλικία μπορούμε να χορηγήσουμε τα αιθέρια έλαια σταπαιδιά ;

Εξαρτάται από τον τύπο του αιθερίου ελαίου, το έκδοχο (λάδι κλπ) στο οποίο είναι αραιωμένο και την τελική συγκέντρωση του αιθερίου στο μείγμα : λάδι +αιθέριο έλαιο.

Στο νεογέννητο (από τον 1^ο ή 2^ο μήνα) μπορούμε να δώσουμε λάδια για μασάζ εμπλουτισμένα με αιθέρια έλαια με ηρεμιστικές, ευπεπτικές, αποχρεμπτικές. Στις περιπτώσεις αυτές η συγκέντρωση του αιθερίου ελαίου στο μείγμα δεν πρέπει να ξεπερνάει στο 1-2%.

Μπορούμε επίσης να εμπλουτίσουμε με αιθέρια έλαια την κρεμούλα για τον ποπό του μωρού ή να το μπάνιο του μωρού (προσοχή δεν αραιώνονται σκέτα στο νερό) για χαλάρωση.

Όμως νομίζουμε ότι είναι καλύτερο να προτιμήσετε τα έτοιμα σκευάσματα υψηλών προδιαγραφών με αιθέρια έλαια για μωρά.

Από τον 9^ο μήνα μπορούμε να μεγαλώσουμε την γκάμα των αιθερίων που μπορούμε να χορηγήσουμε στα παιδιά (με μασάζ, ατμοσφαιρική διάχυση ή με υπόθετα). Η τελική συγκέντρωση σε αιθέρια έλαια δεν πρέπει να ξεπερνά το 5-6%.

Από το 3^ο έτος μπορούμε να χορηγήσουμε προσεκτικά 1-2 σταγόνες μείγματος ορισμένων αιθερίων ελαίων (ραβιντσάρα, ευκάλυπτος ακτινωτός, ξύλο του Χο) από το στόμα σε κατάλληλο έκδοχο (μέλι, λάδι).

Τέλος από το 6^ο έτος μπορούμε να χορηγήσουμε αγωγή με αιθέρια έλαια από το στόμα σε μικρές αλλά αποτελεσματικές δόσεις.

Το καλύτερο είναι να δώσουμε στο παιδί να καταπιεί 1 ως 3 σταγόνες με αιθέρια έλαια την ημέρα. Οι κάψουλες αυτές είναι τυποποιημένες και προδοσολογημένες με αιθέρια έλαια που έχουν μελετηθεί επισταμένα ως προς την ανεκτικότητα και την αποτελεσματικότητα τους.

Χορήγηση μέσω της επιδερμίδας & αραίωση αιθερίων ελαίων

Τα αιθέρια έλαια είναι λιπόφιλες ουσίες και επομένως διεισδύουν εύκολα τις στοιβάδες του δέρματος πριν διαχυθούν στην περιφερική μικροκυκλοφορία και κατόπιν στη γενική κυκλοφορία του αίματος. Έχουν μεγάλη συγγένεια με το δέρμα.

Τα καθαρά αιθέρια έλαια, το καθένα χωριστά ή σε μείγμα, μπορούν να επαλειφθούν απευθείας στην επιδερμίδα με τις εξής προϋποθέσεις :

–       Αποφύγετε τα φωτοευαίσθητα, δερμοκαυστικά και αλλεργιογόνα.

–       Αποφύγετε τις υπερευαίσθητες (μωρά) και αλλεργικές επιδερμίδες

–       Αποφύγετε τις βλεννογόνους στη μύτη, μάτια, αυτί, ορθού και γεννητικών.

Τα ΑΕ καθαρά ή μείγματα αραιώνονται σε οποιοδήποτε ποσοστό σε όλα τα φυτικά και ορυκτά έλαια των οποίων έχουν πολυάριθμες φυσικό-χημικές σταθερές. Μπορούμε να φτιάξουμε ελαιώδη διαλύματα που να περιέχουν από 1% ως 99% ΑΕ. Η συγκέντρωση εξαρτάται από την περιοχή του σώματος που το βάζουμε, την επιζητούμενη δράση και την ανεκτικότητα στο αιθέριο έλαιο.

• 1%  = κοσμητολογική δράση συνεχής καθημερινή
• 3% = μασάζ
• 3-5%  = επάλειψη σε βλεννογόνους (ρινικό διάλυμα, σε αυτί, ορθό, κόλπο)
• 5%  = δράση στο νευρικό σύστημα (διαχείριση στρες, ευεξία)
• 7%  = δράση στο κυκλοφορικό, λεμφικό
• 10-15% = – δράση στους μυς, τένοντες και αρθρώσεις

– συστηματική δράση σε υπερευαίσθητες επιδερμίδες
– αραίωση για ερεθιστικά αιθέρια έλαια (Κανέλα)

• 20% = συστηματική δράση σε ευαίσθητες επιδερμίδες (μωρά) & για  δερμοκαυστικά αιθέρια έλαια ( με φαινόλες και αλδεΰδες)
• 30% = ισχυρή τοπική δράση (κυτταρολυτική, αντιπαρασιτική)
• 50% = αν ο θεραπευτής διστάζει να το χρησιμοποιήσει καθαρό.

Το έκδοχο από λάδι, εκτός από το βαθμό αραίωσης, έχει τη σημασία του γενικότερα δηλαδή ο θεραπευτής θα πρέπει να ακολουθήσει την εξής λογική : όσο πιο βαθιά πρέπει να εισχωρήσει το αιθέριο έλαιο τόσο πιο ρευστό πρέπει να είναι το λάδι στο οποίο αραιώνεται.

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΔΙΑΧΥΣΗΣ   ΑΙΘΕΡΙΩΝ ΕΛΑΙΩΝ

Απολύτως ασφαλείς  συσκευές διάχυσης αιθερίων ελαίων στην ατμόσφαιρα, με υπερήχους και ιονισμό  , ώστε να έχετε όλα τα οφέλη της Αρωματοθεραπείας (απολύμανση, χαλάρωση, ευεξία) από τον αέρα που αναπνέετε χωρίς να κάνετε απολύτως τίποτα  :

• Για να καθαρίσετε την ατμόσφαιρα από ιούς  και μικρόβια.
• Για να απωθείτε τα κουνούπια.
• Για να δημιουργήσετε χαλαρωτική ατμόσφαιρα ή για να κοιμηθείτε πιο εύκολα.
• Για να μείνετε σε εγρήγορση και ηρεμία (κατάσταση zen).
• Ωςυγραντήραςτοχειμώνα
• Πηγή δροσιάς το καλοκαίρι

Ανάλογα με το αιθέριο έλαιο ή το μείγμα αιθερίων ελαίων επιτυγχάνετε την επιθυμητή δράση.

5-20 σταγόνες για διάχυση 15 λεπτών ως 6 ώρες.

Yun : Διάχυση με υπερήχους και όχι μόνο…